از جمله کارهای ضروری در لوله‌کشی ساختمان، عایق کاری لوله آب است. اصلا چرا باید به عایق‌بندی لوله آب اهمیت بدهیم؟ می‌توانیم یکی از مهم‌ترین دلایل آن را جلوگیری از یخ‌زدگی آب درون لوله، به خصوص در فصل زمستان بیان کنیم و همچنین عایق کاری موجب کاهش هزینه‌های سوخت مصرفی میگردد.
مراحل انجام عایق بندی لوله آب چیست؟ اصلا عایق لوله آب چیست و بهترین نوع عایق برای لوله‌ها کدام است؟ اگر چنین سوالاتی ذهن شما را درگیر کرده است و به دنبال جوابی برای آن می‌گردید پیشنهاد می‌کنم این مقاله را مطالعه کنید.
ویژگی عایق کاری لوله آب چیست؟
شاید این سوال برای شما پیش بیاید که چگونه عایق کاری لوله در سوخت مصرفی صرفه جویی می‌کند؟
درهر ساختمان بخشی به نام تاسیسات وجود دارد که شامل قسمت‌های مختلفی است. متاسفانه مقدار به هدر رفتن گرما در قسمت‌های مختلف ساختمان بسیار زیاد است، که این امر باعث مصرف سوخت زیادی می‌شود. پس برای جلوگیری از اتلاف گرما در بخش‌های مختلف تاسیسات و صرفه‌جویی در مصارف سوختی باید مانع ایجاد کنیم، به طوری که گرمای تولید شده توسط سیستم حرارتی ساختمان فقط صرف گرم کردن اتاق‌ها و سایر محل‌هایی که احتیاج به گرما دارد، شود. به همین علت است که عایق کاری لوله آب، مخزن‌ها و دیگ حرارتی را انجام می‌دهیم تا گرما در عایق محفوظ باقی بماند.
انواع عایق لوله آب
عایق لوله آب جز دسته تجهیزاتی می‌باشد که برای کاهش اتلاف حرارت و گرما در تاسیسات گرمایشی برای بخش‌های مختلفی از قبیل لوله‌ها، کانال‌ها و مخازن استفاده میگردد و علاوه بر جلوگیری از اتلاف گرما از نفوذ رطوبت و انتقال صوت و آلودگی صوتی هم جلوگیری می‌کند. عایق لوله آب انواع گوناگونی دارد که در ادامه انواع پر کاربرد آن را نام می‌بریم:
عایق رطوبتی
همانطور که از نام این مدل عایق لوله آب متوجه می‌شوید برای جلوگیری از نفوذ رطوبت از یک جداره به جداره دیگر از عایق رطوبتی استفاده میگردد. در اغلب مواقع عایق رطوبتی از جنس مواد قیر اندود شده‌ای مثل کاغذ، گونی، پلاستیک، مواد لاستیکی و … تهیه شده است.
عایق حرارتی
بهتر است بدانید که در تاسیسات ساختمان انتقال حرارت به سه روش تابش، هم‌رفت و هدایت انجام می‌گیرد.که در دو روش اول، یعنی (تابش و هم‌رفت)، برای انتقال گرما به محیطی گازی (خلا) نیاز می‌باشد و در روش سوم یعنی (هدایت)، انتقال گرما از طریق تماس اجسام با یکدیگر انجام می‌گیرد. اصلا کار عایق حرارتی چه چیزی است؟ به طور یقین هنگام تبادل گرما به هر روشی، میزان هدر رفت آن هم بالا خواهد بود، که اصطلاحاً به آن ضریب هدایت حرارتی می‌گویند.
هر چه میزان ضریب هدایت حرارتی بالا باشد یعنی هدر رفت گرما بالا بوده است و به طور یقین شما برای گرم نگه داشتن فضا، احتیاج به مصرف سوخت بالاتری پیدا خواهید کرد. به همین سبب است که در تاسیسات از عایق حرارتی استفاده می‌شود تا به روند هدایت گرما کنترل داشته باشد و مانع هدر رفت گرما و در نتیجه موجب کاهش ضریب هدایت حرارتی شود. از عایق حرارتی اغلب برای عایق کاری لوله آب گرم در ساختمان، مخازن تولیدکننده آب گرم، دیگ آب گرم، موتورخانه یا آبگرم‌کن‌ها، منابع دو جداره و انبساط باز، هواساز، پکیج، کانال‌های هوای گرم و خلاصه هر بخش از تاسیسات که مربوط به آب گرم است، استفاده میگردد.
انواع عایق حرارتی از نظر عملکرد عبارتند از :
عایق هدایت حرارتی
این مدل عایق در واقع زیر مجموعه‌ای از عایق حرارتی می‌باشد اما کاربرد بیشتر برای ممانعت از هدر رفت گرما به روش هدایتی می‌باشد. بهتر است بدانید که انواع عایق هدایت حرارتی شامل مواردی مثل پشم شیشه، پشم معدنی، پشم سنگ و عایق‌های قالبی پیش ساخته هستند.
عایق هم‌رفتی حرارتی
عایق هم‌رفت حرارتی نوعی عایق است که از انتقال حرارت به روش هم‌رفتی از یک جداره به جداره دیگر جلوگیری خواهد کرد. به طور نمونه اگر سطوح تبادل کننده حرارت در ساختمان، مثل دیوارها، سقف، کف، در و شیشه پنجره‌ها را دو جداره بسازیم از انتقال حرارت توسط جداره‌ها به روش هدایتی به میزان بسیار زیادی کاسته میگردد.
عایق تشعشعی
این مدل عایق مانع از جذب اشعه حرارتی توسط جسم میگردد و آن را منعکس می‌کند. عایق کاری در این مدل با استفاده از آلومینیوم می‌باشد که قابلیت انعکاس ۹۵ درصد از اشعه حرارتی را دارا است.
انواع عایق حرارتی از نظر شکل و طریقه‌ی استفاده آنها به شرح زیر می‌باشد:
عایق حرارتی کفی تزریقی درجا
این مدل عایق حرارتی که اصطلاحا به آن توده‌های متخلخل نیز اطلاق می‌شود، نوعی عایق حرارتی می‌باشد که از رزین‌های مایع مصنوعی ساخته شده که دو جزء گوناگون دارد که در هنگام مخلوط شدن با یکدیگر تولید کف می‌کنند و بعد از مدتی به شکل یک جسم سخت در می‌آید و فضای تزریق شده را می‌پوشاند.
عایق حرارتی پتویی
از انواع روش‌های عایق کاری لوله آب می‌توانیم به عایق حرارتی پتویی اشاره داشته باشیم. این مدل عایق معمولا با مواد مختلفی مانند پشم سنگ، پشم شیشه، پشم سرباره، پشم چوب یا پشم حیوانات در ضخامت‌های مختلف (تا ۱۰۰ میلی‌متر) تهیه می‌شود و به عرض‌های مختلف برش داده شده و گاهی دارای پوشش آلومینیومی یا کاغذ کرافت نیز می‌باشند.
عایق حرارتی قطعه‌ای
در این مدل عایق ساختار مشابهی با عایق پتویی مشاهده می‌کنیم، با این تفاوت که طول و ضخامت آنها کمتر است (طول حدود ۱٫۲۰ و ضخامت تا ۱۸۰ میلی‌متر). بعضی از انواع عایق‌های حرارتی قطعه‌ای دارای پوشش کاغذی می‌باشند که لبه باریک آن ها روی قطعات را پوشانده و نصب بسیار راحتی دارد.
فواید عایق کاری لوله آب
در مطالب گفته شده‌ی بالا با اهمیت عایق‌بندی لوله آب و انواع عایق لوله آب آشنا شدیم. بهتر است اکنون کمی جزئی‌تر درباره مزایای عایق کاری لوله آب بحث کنیم.
همانطور که گفتیم عایق کاری لوله آب، مخصوصا عایق کاری حرارتی لوله‌های آب گرم، باعث کاهش اتلاف انرژی و استفاده بهینه از منابع سوختی میگردد و علاوه بر این دمای آب را ۲ تا ۴ درجه گرم‌تر حفظ می‌کند. در نتیجه فضای مورد نظر بهینه تر گرم باقی خواهد ماند. در واقع چنانچه لوله‌های آب گرم در تاسیسات هر ساختمانی عایق کاری حرارتی گردند، دیگر نیازی به باز نگه داشتن آب خروجی نخواهد بود، پس شما با این کار در مصرف آب هم صرفه‌جویی خواهید کرد. البته شاید با برآورد هزینه‌های عایق کاری به این نتیجه برسید که از نظر هزینه‌ای این کار صرفه اقتصادی ندارد اما اشتباه نکنید چون پس از گذشت مدتی شما با صرفه‌جویی در مصرف انرژی و آب هزینه‌های اولیه خود را به زودی جبران خواهید کرد.
روش های عایق کاری لوله آب به چه صورت انجام می‌شود؟
بهتر است بدانید که در تاسیسات ساختمان لوله کشی این کار به سه روش انجام می‌گیرد:
- به صورت توکار که لوله‌ها در داخل کانال، شافت یا سقف کاذب قرار می‌گیرند
- به صورت دفنی که لوله زیر کف جاسازی می‌شود
- به صورت روکار که در داخل یا خارج از ساختمان کار لوله کشی صورت می پذیرد.
اما آنچنان مهم نیست که لوله‌کشی ساختمان به چه صورتی انجام گیرد چون در هر صورت می‌توان عایق کاری لوله آب را با روش‌های مختلف زیر انجام بدهید:
- اولین عمل این است که لوله‌های آب را کاملا تمیز کنید (هر گونه مصالح ساختمانی که روی آن هست را پاک کنید)
- در ادامه بر روی لوله‌های سیستم گرم کننده ضد زنگ بزنید.
- بعد از خشک شدن ضد زنگ، روی لوله‌های دفنی و توکار را با عایق پشم شیشه، پشم سنگ یا عایق پتویی با روکش کاغذی کاملا بپوشانید. حتما توجه داشته باشید که پشم شیشه را از طرف ورق آلومینیومی دور لوله نپوشانید.
- حال مفتول گالوانیزه را روی عایق‌ها بپیچانید تا ثابت بماند.
- برای لوله‌های روکار هم می‌توانید از عایق هدایتی، تشعشعی یا عایق پیش ساخته استفاده کنید و بعد روی آنها را با ورق آلومینیوم یا ورق گالوانیزه کاملا بپوشانید.
